
ชีววิทยาของปลวก
ชีววิทยาของปลวก
ปลวกมีการแบ่งเป็นวรรณะ (case)ต่างๆดังนี้
1.วรรณะสืบพันธุ์ (primary reproductive caste) ประกอบด้วยปลวกแม่รังหรือนางพญา (queen)และปลวกพ่อรัง (king)เป็นปลวกที่มีปีกอวัยวะเพศ และตารวมที่เจริญดีใน 1 รัง จะมีแม่รังเพียง 1 ตัว แต่อาจมีพ่อรังได้หลายตัวแม่รังและพ่อรังจะอาศัยอยู่ในโพรงนางพญา (hollow royal chamber)ซึ่งตั้งอยู่ในส่วนที่ลึกที่สุดของรังเพื่อปกป้องแม่รังแม่รังมีขนาดใหญ่มากที่สุด ถ้าเทียบปลวกงานเป็นมนุษย์ แม่รังจะมีน้ำหนักมากถึง 10 ตัน (10,000 กก.) และมีอายุยืนยาวบางชนิดมีอายุถึง 50 ปีในช่วงฤดูฝนจะมีการผลิตปลวกวรรณะสืบพันธุ์ที่เราเรียกกันว่าแมลงเม่า (alates)ออกมานับพันตัวเพื่อให้บินออกมาจับคู่ผสมพันธุ์เมื่อผสมพันธุ์เสร็จจะสลัดปีกทิ้งและเดินตามกันเพื่อหาช่องว่างหรือรอยแตกภายในดินหลังจากนั้นจะวางไข่และสร้างรังใหม่ต่อไปซึ่งในการวางไข่ครั้งแรกนี้จะสามารถวางไข่ได้น้อยมากประมาณ 20 ฟอง และจะฟักเป็นตัวอ่อนภายใน 7 วัน ทั้งพ่อรังและแม่รังจะช่วยกันเลี้ยงดูตัวอ่อนจนเป็นตัวเต็มวัยซึ่งทำหน้าที่เป็นปลวกงานรุ่นแรก เมื่อวางไข่ครั้งแรกแล้วส่วนท้องของแม่รังตัวใหม่นี้จะขยายใหญ่ขึ้นหลายเท่าจากเดิม เรียกว่าphysogastricเพื่อผลิตไข่ให้ได้มากขึ้น แม่รังที่สมบูรณ์จะสามารถวางไข่ได้ 2,000 – 3,000ฟองต่อวันปลวกMacrotermes subhyalinusในแอฟริกา มีเส้นผ่าศูนย์กลางลำตัว3.5 ซม. และมีความยาว 14 ซม. สามารถวางไข่ได้ถึง 30,000 ฟองต่อวันการที่ลำตัวขยายใหญ่มากนี้ ทำให้ความสามารถในการเคลื่อนไหวลดลงทำให้ต้องมีปลวกงานคอยรับใช้คอยป้อนอาหารทำความสะอาดอยู่ตลอดเวลาแม่รังจะปล่อยฟีโรโมนเพื่อควบคุมการทำงานของวรรณะอื่นๆ ทั่วทั้งรัง ให้เกิดการแบ่งงานเป็นสังคมขึ้นมาส่วนปลวกพ่อรังจะมีขนาดเพิ่มขึ้นเล็กน้อยหลังจากผสมพันธุ์กับปลวกแม่รังและจะยังผสมพันธุ์ได้อีกหลายครั้งตลอดชีวิตนี่เป็นอีกข้อแตกต่างหนึ่งที่แตกต่างจากสังคมมดเพราะมดตัวผู้จะมีชีวิตได้อีกไม่นานหลังจากผสมพันธุ์และสามารถผสมพันธุ์ได้เพียงครั้งเดียว
2.วรรณะสืบพันธุ์รอง (primary reproductive caste) ประกอบด้วยปลวกที่มีปีกสั้นมากตารวมขนาดเล็กหรือบางทีอาจเป็นปลวกที่ไม่มีปีกมีลำตัวขาวซีดดูคล้ายปลวกงานทำหน้าที่ทดแทนแม่รังในการแพร่พันธุ์
3.วรรณะปลวกงาน (worker caste) ประกอบด้วยปลวกตัวอ่อนและตัวเต็มวัยที่เป็นหมันมักไม่มีตารวม กรามมีขนาดเล็กไม่มีปีกลำตัวอ่อนนุ่มขาวซีดมองดูคล้ายมดจึงมีคนเรียกปลวกงานว่า มดขาว (white ants)จัดว่าเป็นวรรณะแรงงานหลักของรังทำหน้าที่เก็บสะสมอาหารและป้อนอาหารให้แม่รัง ปลวกทหาร และปลวกตัวอ่อนที่เกิดใหม่ทำความสะอาดระหว่างปลวกงานด้วยกันเอง ตลอดจนถึงการซ่อมแซมและต่อเติมรังใหม่ตลอดจนถึงทางเดินภายในรังรวมถึงการเพาะเลี้ยงราไว้เป็นอาหาร
4.วรรณะปลวกทหาร (soldier caste) ประกอบด้วยปลวกตัวเต็มวัยที่เป็นหมันลำตัวใหญ่กว่าปลวกงานอาจมีหรือไม่มีตารวม หัวกะโหลกเป็นเกราะแข็งมีกรามขนาดใหญ่หรือบางทีขยายยาวลักษณะเป็นคีม ใช้ต่อสู้กับผู้รุกรานปลวกใน วงศ์ย่อย (sub-family Nasutitermitinae)ปลวกทหารสามารถปล่อยของเหลวจากส่วนหัวยื่นยาวคล้ายจมูกหรืองวงใช้ขับไล่ศัตรูหรืออาจมีรูเล็กๆบนส่วนหัวที่เรียกว่าfontanelleไว้ปล่อยสารขับไล่ศัตรูเช่นกันและลักษะของfontanelleนี้ยังสามารถพบได้ในวงศ์ Rhinotermitidaeอีกด้วย ปลวกทหารบางชนิดมีส่วนหัวที่กลมมน (phragmotic) เพื่อใช้ปิดอุโมงค์ที่แคบเพื่อไม่ให้มดเข้ามารุกรานภายในรังและเมื่อมีปลวกตัวที่ปิดอุโมงค์เกิดพลาดท่า ปลวกที่คอยเตรียมพร้อมด้านหลังก็จะเข้ามาแทนที่และเมื่อมีการบุกรุกจากรอยแตกที่ใหญ่เกินกว่าจะใช้ส่วนหัวปิดได้จะมีปลวกทหารรูปแบบอื่นๆออกมาล้อมรอยแตก แล้วกัดหรือฉีดสารเหนียวออกจากส่วนหัวที่มีลักษณะคล้ายงวงขณะเดียวกันนั้นปลวกงานก็จะทำการซ่อมแซมรอยแตกเป็นเหตุทำให้ตายเป็นจำนวนมากเป็นรูปแบบของการสละชีพเพื่อการป้องกันรัง การเคาะส่วนหัวที่แข็งแรงกับพื้นเป็นจังหวะ ในปลวกบางชนิดมีปลวกทหาร 2 ขนาด (dimorphic) คือขนาดเล็กและสามเท่าของขนาดเล็ก เรามักจะพบเห็นปลวกทหารจำนวนมาก คอยคุ้มกันและระวังภัยให้กับปลวกงานที่กำลังออกหาอาหารซ่อมแซมหรือขยายรังการที่มีฟันกรามขยายใหญ่มากนี้ทำให้ไม่สามารถกินอาหารเองได้ ทำให้ต้องคอยการป้อนอาหารจากปลวกงานปลวกมีการเจริญเติบโตแบบไม่สมบูรณ์แบบ (Incomplete metamorphosis) กล่าวคือเมื่อปลวกฟักออกจากไข่ก็จะมีลักษณะคล้ายตัวเต็มวัยเพียงแต่มีขนาดเล็กว่าในปลวกวรรณะสืบพันธุ์ตัวอ่อนจะยังไม่มีปีก และระบบสืบพันธุ์จะยังไม่เจริญสมบูรณ์ยังไม่สามารสืบพันธุ์ได้ปลวกตัวตัวอ่อนนี้จะมีการลอกคราบหลายครั้งและการลอกคราบครั้งสุดท้ายกลายเป็นตัวเต็มวัย สำรวจพื้นที่ฟรี! ปรึกษาฟรี! โทร.062-875-4418,076-604-148 FAX : 076-604-158 การันตี ยอดขายอันดับ 1 ของระบบเหยื่อ เนเมซิส (Nemesis) ปลวกตายยกรัง
|